Kapanma dönemi, fiziksel sağlığı doğrudan etkilemesinin yanında çeşitli etkenler dolayısıyla kişilerin psikolojik sağlığı üzerinde de oldukça olumsuz etkilere sahiptir.

Yaşadığımız son 14 aylık pandemi sürecinin, otoriteler tarafından getirilen kısıtlamaların ve yasaklamaların hayatlarımız üzerinde oldukça çeşitli etkileri bulunmaktadır. Etkilerin nedenleri pandemi kaynaklı sağlık kaygıları, ölüm korkusu, çevredeki insanlara zarar verme korkusu, alışılmış düzenin dışında sosyal yaşam pratiklerini yaşamak zorunda kalmak, sosyal ilişkilerin azalması gibi sıralanabilir. Yaşanılan bu dönem, fiziksel sağlığı doğrudan etkilemesinin yanında bu sayılan etkenler ve nicesi dolayısıyla kişilerin psikolojik sağlığı üzerinde de oldukça olumsuz etkilere sahiptir.

Pandemi döneminde gerçekleştirilen sosyal kısıtlamaların ve karantina uygulamalarının kişilerin yalnızlaşmasına yol açabileceği bulunmuştur (Katilia ve diğerleri, 2020). Genç yaştaki katılımcılarla yapılmış olan bu çalışma, bu yaştaki katılımcılarının azalan sosyal ilişki dinamikleri ile stres, gerginlik ve depresyon arasında bir ilişki saptanmıştır. Pandemi ve mental sağlık üzerine yapılan çalışmalara göre sosyal ilişki pratiklerindeki değişimlerin ve sosyal izolasyonun daha düşük psikolojik iyi oluş ile karşılıklı ilişki içinde olduğu bulunmuştur. (Birditt ve diğerleri, 2020).

Ek olarak, geçtiğimiz yıl yapılmış bir araştırmada pandeminin başlaması ve pandeminin getirdiği kısıtlamaların kişilerin depresyon belirtisi deneyimleri, stresi, uykusuzluğu ve sosyal uzaklaşıcı davranışları ile ilişkili olduğu bulunmuştur (Marroquin ve diğerleri, 2020).

Burada bahsedilen çalışmaların değişkenleri arasında sosyal ilişki dinamikleri önemli bir noktayı belirtmektedir. Sosyal ilişki dinamiklerinin olumsuz yönde değişmesi, sosyal destek hissinin azalması mental sağlığı olumsuz etkileyen faktörlerden birisi olduğu görülmektedir. Bu nedenle kişilerin sosyal ilişkilerini sürdürmesinin, kişilerin ruh sağlığı üzerinde koruyucu bir etki sağlayacağı düşünülebilir. Özetle, sosyal çevre ilişkilerine gereken önem verilmesi, mesajlaşma, ders-iş dışı zoom toplantıları veya telefonla konuşma, içine girilen bu üç haftalık kapanma sürecinde, kişilerin mental sağlığına iyi etkide bulunabilecek aktiviteler olarak sıralanabilir.

Pandemi ilişkili bu negatif bulguların yanı sıra, ülkemizde yapılan bir çalışmada kişilerin pandemi sürecinde olumlu deneyimler elde edebileceğini de göstermiştir. Bu çalışmaya katılan bireylerin ifadeleri ile bu değişimler, kendimi, yaptıklarımı ya da yapmadıklarımı sorgulama fırsatım oldu; basit şeyleri çok fazla büyüttüğümü fark ettim ve salgın sonrasında daha zor üzüleceğimi düşünüyorum, psikolojik olarak daha güçlü ve mücadeleci hissediyorum olarak verilmiştir (Hatun ve diğerleri, 2020, s.542).

Bu çalışmada yer verilen ifadelere bakıldığında, bu ifadelerin kişilerin kendi içine dönmelerini ve durumlarının olumlu yönlerini göre çabasının olduğu fark edilmektedir. Kötü hissedilen dönemlerde durumların olumsuz yönlerini görmek daha kolay olmaktadır. Ancak biraz çabalayarak olayların olumlu taraflarını görmeye çalışmak kişilerin daha iyi hissetmesinde faydalı olabilir. Yoğun kötü hissedilen durumlarda, harekete geçmek her ne kadar zor olsa da meditasyon ve yoga benzeri olumsuz düşünceleri dağıtacak aktiviteler yapmak kişilerin daha iyi hissetmesine katkıda bulunabilir.

Olumlu düşünmeye çalışmanın yanında, bir diğer ortak noktanın da kişilerin kendine zaman ayırması olduğu göze çarpmaktadır. Kişileri günlük rutinlerinden uzaklaştıracak molalar, hoşlanılan aktivitelere zaman ayırmak, kişisel bakım aktiviteleri ve spor yapmak önerilebilir. Veya, uzun süre öncesinde planlanmış ancak bir türlü başlanmamış aktiviteleri uygulamak daha iyi hissetmeye katkı sağlayabilir.

Tüm bahsedilenlere ek olarak dengeli ve sağlıklı beslenmek, uyku saatlerini düzene oturtmak kişilerin dinç ve sağlıklı olmasına katkıda bulunmanın yanında, dolaylı olarak daha iyi hissetmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca, fiziksel egzersizler, ekran başında geçen sürenin artması, eski düzene kıyasla daha az hareket ediliyor oluşu konusunda da kişinin fiziksel olarak ve dolayısıyla mental olarak daha iyi hissetmesine yardım edebilir.

Bu konuda ekran başında geçirilen zamanı azaltmaya yönelik adımlar da koruyucu bir madde olarak verilebilir.